Etiopia 2012 cz. VI Copyright (c) 2012, 2013 by Radosław Botev <<<<<<<<<- Wróć do początku relacji z podróży do Etiopii Znowu w stolicy Mikrobus jadący z Dessie wysadził mnie wczesnym popołudniem na brudnej, zaśmieconej ulicy daleko na północnych obrzeżach Addis Abeby. Pogoda była jednak idealna na pieszą wędrówkę - wiał lekki, ciepły wiaterek, a i słońce nie grzało zbyt mocno, toteż niezrażony odległością zacząłem przemierzać z plecakiem ulice etiopskiej stolicy. Wyminąłem czym prędzej magazyny z żywnością, z trudem znosząc fetor gnijących odpadków porozrzucanych wprost na jezdni, jednak już chwilę później znalazłem się na zadbanej, reprezentacyjnej arterii Churchill Avenue (nazwy ulic w Addis Abebie oznaczane są po amharsku i po angielsku), przecinającej miasto z północy na południe. Jest to główna ulica handlowa Addis Abeby - rozlokowały się tutaj niezliczone małe sklepiki z wyrobami lokalnego rękodzieła, lokale gastronomiczne, a także kilka droższych hoteli i zagranicznych firm. Zajrzałem do sklepików z pamiątkami - jest ich tu może z kilkanaście, a wszystkie obok siebie, tak że tworzy się z tego cały bazarek. Oczywiście nie spodziewałem się znaleźć tu niczego poza odartą z autentyczności cepelią dla turystów - i nie pomyliłem się, jednak zastanowiła mnie jedna rzecz - wiele z tutejszych pamiątek miało iście nieetiopskie zdobienia - uwidocznono na nich bowiem zwierzęta typowe dla położonych nieco dalej na południe sawann - słonie, żyrafy, antylopy, nosorożce. W Etiopii takich zwierząt nie ma albo wcale albo żyją ich tylko małe stadka w nielicznych rezerwatach. Dlaczego więc tu, w Addis Abebie, sprzedaje się pamiątki, które ani trochę nie przywodzą na myśl etiopskiej rzeczywistości? I dlaczego figurki postaci ludzkich i afrykańskie maski sprzedawane na ulicach Addis Abeby wywoływały u mnie nieodparte skojarzenia ze sztuką Masajów? Otóż okazuje się, że większość rękodzieł sprzedawanych tu jako "tradycyjne etiopskie rzeźby" jest najzwyczajniej w świecie importowana z sąsiedniej Kenii! Na dodatek sprzedawcy nie uzgodnili między sobą wspólnej wersji - w jednym sklepie chciano mi sprzedać figurkę pochodzącą rzekomo od etiopskiego ludu Mursi, podczas gdy taka sama figurka w sklepie tuż obok w magiczny sposób zmieniała się już w wytwór sztuki ludu Gambella. Na ruchliwą aleję Churchilla wróciłem jeszcze kolejnego dnia - był to już mój ostatni dzień pobytu w Etiopii i trzeba było dokładniej rozejrzeć się po Addis Abebie. Na południowym krańcu alei, niedaleko głównej stacji kolejowej, skąd kilka razy w tygodniu odjeżdża pociąg w stronę Dżibuti, znalazłem pomnik Lwa Judy - dawnego symbolu cesarskiej potęgi Etiopii. Symbol ten nawiązuje oczywiście do biblijnego izrealskiego plemienia Judy, jednak Etiopczykom kojarzy się przede wszystkim z przydomkiem ostatniego abisyńskiego cesarza Hailego Selassiego. Według tutejszej legendy władca ten miał bowiem wywodzić się w linii prostej od biblijnego króla Salomona i królowej Makedy - władczyni królestwa Saby w południowej części Półwyspu Arabskiego, których syn Menelik miał założyć królestwo Aksum na północnych terenach obecnej Etiopii. Po obaleniu cesarstwa w połowie lat '70 ubiegłego stulecia lew zniknął z oficjalnych państwowych symboli, zastąpiony najpierw emblematem reżimu wojskowej rady Derg, potem godłem Ludowo-Demokratycznej Republiki Etiopii, a w końcu obecnie używanym złotym pentagramem w błękitnym polu, symbolizującym jedność kraju. Mimo to nie tylko nigdy nie usunięto tutejszych pominików Lwa Judy, ale też odniosłem wrażenie, że w pewnym sensie lew wciąż żyje w świadomości mieszkańców Etiopii jako symbol ich historii i tradycji - pojawia się na przykład jako częsty motyw ozdobny, czy też architektoniczny. W Addis Abebie jest zresztą jeszcze kilka innych pomników, przedstawiających Lwa Judy, z których jeden widziałem jeszcze przy tej samej alei Churchilla. Usuwanie symboli minionych epok politycznych w ogóle nie leży chyba w naturze Etiopczyków - przemiarzając ulice Addis Abeby natknąłem się bowiem na pomnik przeniesiony jakby wprost z okresu socjalizmu: wysoka betonowa wieża z błyszczącym znakiem sierpa i młota, zwieńczona czerwoną gwiazdą, a po bokach ogromne płaskorzeźby wyobrażające przywódców Etiopii i Kuby i wiwatujący na ich cześć lud pracy. Pomnik ten, zwany po amharsku Tiglachin - "nasza walka", upamiętnia zwycięstwo połączonych socjalistycznych sił etiopskich, radzieckich, kubańskich i południowojemeńskich przeciwko siłom Somalii, wspieranym przez państwa kapitalistyczne z USA na czele, w konflikcie zbrojnym o przynależność Ogadenu - wschodniego regionu Etiopii. Wojna w Ogadenie rozgorzała pod koniec lat siedemdziesiątych ubiegłego stulecia, gdy Etiopia pogrążona była w chaosie po obaleniu cesarza, a somalijski przywódca Mohammed Siad Barre zapragnął skorzystać z okazji i zająć Ogaden - zamieszkany przez lud Somali i uważany za część historycznej Somalii. Wojna zakończyła się druzgocącym zwycięstwem Etiopii, a Somalia do dzisiaj nie podniosła się po porażce: narastający ruch oporu wobec prezydenta Siada Barre doprowadził w końcu w 1991 r. do jego obalenia, a Somalia pogrążyła się w krwawej i do dziś nierozwiązanej wojnie domowej. Chociaż bodaj wszędzie indziej na świecie pomniki ogląda się za darmo, władze Addis Abeby wpładły na genialny pomysł, jak i tutaj zarobić na turystyce: kiedy tylko nieświadomy niczego zachodni podróżnik minie ogrodzenie wokół pomnika, a do tego jeszcze pstryknie sobie pamiątkowe zdjęcie, natychmiast jak spod ziemi zjawia się przy nim bileter z oficjalną plakietką etiopskiego Ministerstwa Kultury i Turystyki, żądając zapłaty za bilet wstępu. Cóż - co kraj, to obyczaj. Przez pozostałą część mojego ostatniego dnia w Etiopii po prostu włóczyłem się po Addis Abebie, chłonąc atmosferę tego miasta. Przyglądałem się handlarzom, sprzedającym w centrum banany wprost z wyłożonych tekturą taczek, na których je przywieźli; patrzyłem na samochody przejeżdżające przez skrzyżowania w mniejszym lub większym porządku, na brudne, zapyziałe autobusy niespiesznie wiozące tłum pasażerów. Gdyby nie ciemny odcień cery tutejszych mieszkańców, na głównej alei Churchilla mógłbym w pierwszej chwili poczuć się trochę jak w Polsce u schyłku lat '80. Ale przecież buduje się tu też coraz więcej przeszklonych biurowców i drogich hoteli - Addis Abeba rozwija się dynamicznie, tak jak przystało na najważniejszą stolicę Rogu Afryki. Kto wie, dokąd zmierza naród etiopski i czy z czasem nie zbuduje jednej z ważniejszych potęg kontynentu? Wczesnym popołudniem wróciłem do schroniska Mr. Martin's Cozy Place w dzielnicy Bole. Musiałem zdrzemnąć się przed nocnym lotem do Egiptu. Kiedy o drugiej w nocy wyszedłem znowu na zewnątrz, na ulicach Addis Abeby kręciły się już tylko etiopskie prostytutki i kilku podejrzanych typków. W ciągu dnia wydałem już wszystkie birry i zmuszony byłem teraz pokonać drogę na lotnisko na piechotę - na szczęście trwało to tylko pół godziny. Na lotnisku po sprawnej odprawie znalazłem się szybko na pokładzie samolotu linii Egypt Air i zgodnie z planem odleciałem do Kairu - a tam czekały już na mnie egipskie piramidy. Galeria zdjęć (kliknij, żeby powiększyć) Koniec Forum Viatoris - strona główna O nas