Chiny 2017
cz. III

Galeria zdjęć - stare miasto w Kaszgarze
(kliknij, żeby powiększyć)

W Kaszgarze poza starówką zainteresowało mnie jeszcze mauzoleum Apaka Chodży (, Abahejia Mazha), wchodzące w skład kompleksu muzułmańskich pawilonów i ogrodów. Mauzoleum powstało w XVII wieku jako grobowiec wspomnianego Apaka Chodży - lokalnego przywódcy religijnego. Spoczywają tu też późniejsi członkowie jego rodziny.
Patrząc na przykryte zdobionym płótnem sarkofagi w zaciszu wnętrza mauzoleum - podobne grobowcom sułtanów w marokańskim Meknesie czy tureckim Stambule - zastanawiałem się, jak przywódcy ci zareagowaliby na współczesny Kaszgar, gdyby przyszło im przenieść w czasie. Kaszgar stłamszony potęgą chińskiego imperium, stopniowo sinizowany, ale wciąż ujgurski, wciąż z żywą muzułmańską kulturą - nawet jeśli wyraźnie widoczną jedynie w obrębie starego miasta. Nawet jednak i w betonowych, chińskich dzielnicach częściej mija się na ulicy ludzi o tureckich, środkowoazjatyckich rysach niż rdzennych Chińczyków. Trudno też znaleźć miejscowego taksówkarza, który rozumiałby chińskie krzaczki, o czym boleśnie przekonałem się, usiłując dotrzeć do dworca autobusowego (ale o tym za chwilę). Najwyraźniej w Regionie Autonomicznym Sinciang-Ujgur, jak brzmi pełna nazwa Sinciangu, można spokojnie żyć bez znajomości chińszczyzny. Ujgurszczyzna ma tutaj status języka urzędowego, w Kaszgarze (w odróżnieniu od Urumczi czy nawet Turpanu) wszystkie szyldy w sklepach i różnorakich instytucjach są zawsze w dwóch językach, wychodzą ujgurskie gazety, działają ujgurskie szkoły. To ta druga strona medalu - a więc z jednej strony mamy wyburzanie starych dzielnic, chińskie osadnictwo, check-pointy na drogach, prześwietlanie bagaży na dworcach i ogólnie wszechogarniającą kontrolę chińskiej machiny urzędniczej, zaś z drugiej strony - autonomia, poszanowanie dla języka, dbałość o ujgurskie zabytki. Naprawdę czasem trudno jest zrozumieć politykę ludowych Chin.
Był Kaszgar chiński i Kaszgar ujgurski, więc na koniec nadeszła pora na zobaczenie Kaszgaru łączącego wpływy obu kultur. Na jednej z uliczek starego miasta - Ou'er Daxike organizuje się tu targ nocny (, Ou'er Daxike Yeshi). Patrząc na zdjęcia można by się teraz zastanawiać, czemu nazywa się to targiem nocnym, skoro odbywa się w ciągu dnia. Otóż problem polega na tym, że w całych Chinach, od Mandżurii po Kaszgarię, obowiązuje jednolita strefa czasowa - standardowy czas chiński, odpowiadający długości geograficznej Pekinu. Skutek tego jest taki, że w odległym od stolicy Kaszgarze czas urzędowy przesunięty jest o ponad dwie godziny w stosunku do czasu słonecznego. Latem słońce świeci jeszcze nawet przed północą, za to rano późno wstaje świt. Zdjęcia widoczne obok robiłem około godziny jedenastej wieczorem w połowie sierpnia.
Targ nocny to wymysł wschodnioazjatycki. Na rozstawionych wzdłuż ulicy straganach chińskich, tajskich czy wietnamskich miast sprzedaje się egzotyczne, gorące potrawy, wprost ze skwierczących lub bulgocących woków. W Chinach byłem już na takim targu w dzielnicy Fuzi Miao w Nankinie, czy też na niezapomnianym Dong'anmen Yeshi w Pekinie, gdzie po raz pierwszy zajadałem się smażonymi skorpionami. Przypuszczam jednak, ze targ taki znalazłby się w każdym chińskim mieście.
W Kaszgarze przy wokach stoją Ujgurzy, skutkiem czego na tutejszym nocnym targu sprzedaje się ujgurskie specjały. Trudno tu zatem szukać skorpionów, krabów czy rozgwiazd, tak częstych na wschodzie kraju. Znajdziemy za to kebab, smażone pierogi czy wywar z koziej głowy.

Galeria zdjęć - targ nocny w Kaszgarze
(kliknij, żeby powiększyć)

Z Kaszgaru do Kirgistanu

Do Kirgistanu zamierzałem jechać przez przejście graniczne na przełęczy Irkesztam. W czasie mojej podróży była to jedyna łatwo dostępna dla cudzoziemców opcja wydostania się Chin przez lądową granicę w okolicach Kaszgaru. Aktualnie można też jeszcze jechać do Tadżykistanu przez przełęcz Kulma, ale w czasie mojej podróży przejście to było dostępne tylko dla miejscowych Chińczyków i Tadżyków. Tym razem nie planowałem zresztą podróży do Tadżykistanu. Początkowo mój plan zakładał przejazd międzynarodowym autobusem prosto z Kaszgaru przez Irkesztam do kirgiskiego Osz. Moje próby dotarcia na południowy dworzec autobusowy w Kaszgarze spełzły jednak na niczym - ujgurscy taksówkarze bądź nie rozumieli chińskiego zapisu nazwy dworca, bądź też kierowali mnie na dworzec zachodni, skąd autobusy odjeżdżają jednak tylko w głąb chińskiego interioru. Straciłem tylko pieniądze bez sensu krążąc po mieście. Potem okazało się, że bezpośredniego połączenia autobusowego do Kirgistanu już nie ma.
Należało więc skorzystać z innej możliwości i sięgnąć do nieocenionej bazy wiedzy podróżniczej dla tej części świata, jaką jest Caravanistan - portal ten podaje zawsze najświeższe informacje dotyczące przejść granicznych na Jedwabnym Szlaku. Zgodnie z informacją na tym portalu należało najpierw dojechać do miejscowości Wuqia, kilkadziesiąt kilometrów od Kaszgaru i blisko 150 kilometrów przed kirgiską granicą. W miejscowości tej mieści się pierwszy punkt kontrolny chińskiej straży granicznej - dalej jest już tylko "pas ziemi niczyjej" (oficjalnie jednak nadal są to Chiny), po którym turystom wolno podróżować już tylko wynajętą taksówką. Jak zwykle w przypadku trudnych przepraw granicznych należało więc stosować zasadę "byle do przodu, a potem się pomyśli". Kolejnego dnia zamierzałem więc rozejrzeć się za transportem do wioski Wuqia.
Miałem jednak szczęście - okazało się, że nie muszę jechać sam. W ostatniej chwili dowiedziałem się, że w sąsiednim hostelu zebrało się kilka osób, zmierzających do Kirgistanu. I co ważniejsze - mieli zorganizowany transport do Wuqia. Przyłączyłem się do grupy - kolejnego dnia o świcie wyruszamy!
Wuqia nie jest bynajmniej małą chińską wioską, zagubioną na górskim szlaku. Także i tu dotarła chińska cywilizacja i wokół ciągną się nieciekawe, betonowe budynki. Posterunek straży granicznej mieści się za serią zasieków i drutowanych płotów. Tutaj tylko zajrzano nam do paszportów (nie postawiono jeszcze stempli wyjazdowych) i przepuszczono na drugą stronę. Na parkingu, za którym ciągnęła się dobrze utrzymana szosa wśród jałowych, spalonych słońcem gór, spotkaliśmy grupkę taksówkarzy o środkowo-azjatyckich rysach, gotowych przewieźć nas dalsze 150 kilometrów do samej granicy. Byliśmy w grupie, więc bez problemu zapełniliśmy dwa samochody i nie musieliśmy czekać na innych pasażerów. Ruszamy - koniec końców, po podzieleniu kosztów, przeprawa nie okazała się ani droga, ani szczególnie trudna.
Była to za to podróż wśród spektakularnych górskich krajobrazów. Przełęcz Irkesztam, ku której zmierzaliśmy, oddziela dwa górskie pasma - Tienszan i Pamir. W obu piętrzą się siedmiotysięczniki, choć w okolicach przełęczy szczyty są prawdopodobnie nieco niższe. Pustynne zbocza tych gór mienią się po chińskiej stronie granicy różnymi odcieniami żółci i czerwieni. Był to jeden z ciekawszych odcinków mojej podróży.
Nasz kierowca wiózł w bagażniku klatki z żywymi kurczakami. Myślałem, że przewozi je przez granicę, ale zostawił je w końcu w jakiejś komórce tuż przed samą granicą. Zastanawiałem się, po co te kurczaki w środku górzystego pustkowia. Tu przecież nikt oficjalnie nie mieszka. Z drugiej jednak strony w pasie ziemi niczyjej mijaliśmy osiedla pełne identycznych, niziutkich budynków. Najpewniej były to koszary dla chińskiej armii - czyżby kury miały pójść na rosół dla żołnierzy?
W końcu właściwa chińska granica. Kolejny budynek, kolejne zasieki, wokół pełno żołnierzy. Jeden nawet wsiadł do naszego busika - nie wiem, czy chciał nas w ten sposób eskortować, czy tylko potrzebował podwózki.
Wewnątrz budynku sprawdzanie paszportów, seria rutynowych pytań i wreszcie stempelek wyjazdowy. Po chwili przepuszczono nas pieszo przez bramę. A za bramą cisza - wiał tylko chłodny, wysokogórski wiatr. W górze bieliły się ośnieżone szczyty, a przy szosie, tutaj już nieco mniej zadbanej, stała wielka tablica z jakimś ostrzeżeniem po rosyjsku. Nieco dalej zauważyłem kamienny słup z kirgiskim godłem państwowym.

Galeria zdjęć
(kliknij, żeby powiększyć)